Πώς το καταλαβαίνω;
Τι είναι η γλουτένη;
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που ανήκει στην οικογένεια των σιτηρών.
Ποιες τροφές έχουν γλουτένη;
Σιτάρι. Το βρίσκουμε:
- Στο ψωμί
- Στο αλεύρι
- Στα αρτοποίηματα (τυρόπιτες, λουκανικόπιτες, κρουασάν κλπ)
- Στις σούπες
- Στα ζυμαρικά
- Στα δημητριακά
- Στις σάλτσες
- Στα dressings σαλάτας
Κριθάρι. Το βρίσκουμε:
- Στο αλεύρι
- Στα πρόσθετα χρώματα ζαχαροπλαστικής
- Στις σούπες
- Στην μπύρα
- Στην μαγιά μπύρας
Σίκαλη. Την βρίσκουμε:
- Στο ψωμί σικάλεως
- Στα ζυμαρικά
- Στα δημητριακά
- Στην μπύρα
Triticale. = ένα νέο είδος σιτηρών που είναι παρόμοιο με το σιτάρι και αναπτύσσεται στις ίδιες συνθήκες με την σίκαλη.
Μπορεί να βρεθεί στο ψωμί, τα δημητριακά και τα ζυμαρικά.
Βρώμη.
Η βρώμη έχει διχάσει πολλούς επιστήμονες αναφορικά με τα πλεονεκτήματα που έχει στους ασθενείς με δυσανεξία στην γλουτένη. Η απόφαση για το αν ένας ασθενής θα εισάγει στην διατροφή του προϊόντα βρώμης, εξαρτάται από τον διατροφολόγο που τον παρακολουθεί και έπειτα από παρακολούθηση των επιπέδων αντισωμάτων anti-tTG.
Γλουτένη μπορούμε επίσης να βρούμε σε:
- Energy bars
- Πατατάκια
- Ήδη προ-μαγειρεμένα φαγητά
- Αλλαντικά
- Σόγια σως
- Vegetarian burgers
- Πίτσα
- Φάρμακα, βιταμίνες και καλλυντικά
**Τα προϊόντα χωρίς γλουτένη έχουν πάντα το λογότυπο της Ε.Ε.
Τι είναι η δυσανεξία στην γλουτένη και ποια η διαφορά της από την κοιλιοκάκη;
Ένα αυξανόμενο μέρος του πληθυσμού πάσχει από κοιλιοκάκη, μια πάθηση που μπορεί να εκφραστεί ως μια “αλλεργία” ή πιο σωστά, μια αντίδραση του οργανισμού στη γλουτένη. Η κατανάλωση αυτής της ουσίας ακόμα και σε ελάχιστες ποσότητες μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία αυτών των ατόμων.
Μετά τη διάγνωση λοιπόν, και εφ’ όρου ζωής, τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να ακολουθούν αυστηρά διατροφή ελεύθερη γλουτένης (gluten-free diet).
Πολλές φορές, λανθασμένα, συγχέουμε την κοιλιοκάκη με τη δυσανεξία στη γλουτένη. Η δεύτερη δεν αποτελεί κλινική πάθηση αλλά μια σειρά ανεπιθύμητων αντιδράσεων (π.χ. φούσκωμα και γαστρεντερικές ενοχλήσεις) που μπορεί να εμφανιστούν σε κάποια άτομα μετά την κατανάλωση προϊόντων με γλουτένη.
Στην περίπτωση της δυσανεξίας στην γλουτένη, η κατανάλωση γλουτένης δεν έχει επιπτώσεις στην υγεία.
Η κιολακάκη είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικιακή ομάδα. Τρώγοντας προϊόντα με γλουτένη, το ίδιο το σώμα μας παράγει αντισώματα που επιτίθενται στο λεπτό έντερο, καταστρέφοντας τα μικρά κανάλια του εντέρου, στα οποία οι τροφές απορροφώνται.
Οι αλλαγές στο έντερο το καθιστούν λιγότερο ικανό να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά, τα μέταλλα και τις λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, D, Ε, και Κ, τον σίδηρο, το φυλλικό οξύ, την βιταμίνη B12.
Η κοιλιοκάκη μπορεί να είναι κληρονομική. Εάν έχουμε ένα κοντινό συγγενή με κοιλιοκάκη (μητέρα, πατέρα, αδελφό) έχουμε 1 στις 10 πιθανότητες να αναπτύξουμε και εμείς κοιλιοκάκη.
Ποια είναι τα συμπτώματα στο μωρό;
Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει ένα μωρό είναι ο συνδυασμός των παρακάτω:
- Εξανθήματα στο σημείο της πάνας
- Δερματίτιδα
- Μόνιμη κοκκινίλα στο σημείο της πάνας
- Άσθμα
- Κολικούς
- Διάρροια
- Δυσκοιλιότητα
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Εμετούς
- Συμπτώματα ίωσης
- Σταθερά μειωμένη ανάπτυξη με βάση την πρότυπη καμπύλη ανάπτυξης του WHO τόσο στο βάρος του μωρού όσο και στο ύψος του.
Είναι πιθανό ένα μωρό που θηλάζει αποκλειστικά και εμφανίσει τα παραπάνω συμπτώματα, να διαγνωστεί με κοιλιοκάκη;
Ένα μωρό που θηλάζει αποκλειστικά ΔΕΝ μπορεί να αναπτύξει κοιλιοκάκη μόνο από το μητρικό γάλα! Η ποσότητα της γλουτένης που περνάει από το μητρικό γάλα είναι ελάχιστη για να μπορεί να προκαλέσει τα συμπτώματα που προαναφέραμε.
Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω, για να αποτρέψω την εμφάνιση κοιλιοκάκης στο μωρό μου;
Θηλάστε!
Νεότερες μελέτες αποδεικνύουν ότι για όσο μεγαλύτερο διάστημα θήλαζει η μαμά, παράλληλα με την εισαγωγή –σε μικρές ποσότητες- στερεών τροφών που περιέχουν γλουτένη στην ηλικία των 6 μηνών, τόσο καθυστερεί την εμφάνιση κοιλιοκάκης στο μωρό.
Σε ποια ηλικία μπορεί να διαγνωστεί η κοιλιοκάκη;
Η κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ΑΝΩ των 6-9 μηνών.
Πως διαγιγνώσκεται η κοιλιοκάκη;
Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση, αιματολογικές εξετάσεις και βιοψία εντέρου αν οι εξετάσεις είναι ασαφείς.
Οι εξετάσεις αίματος σε αυτές τις μικρές ηλικίες, θα μας δείξουν μεταβολές σε δύο κατηγορίες αντισωμάτων AGA ή αλλιώς IgG-gliadin και tTG αντισώματα.
Η βιοψία εντέρου δεν είναι χειρουργείο. Είναι μια εξέταση ρουτίνας με χαμηλής κλίμακας αναισθησία.
Προϋπόθεση για την σωστή διάγνωση είναι η εξέταση >6 μηνών έτσι ώστε να έχει γίνει εισαγωγή στερεών τροφών, άρα και γλουτένης.
Το μωρό μου έχει διαγνωστεί με κοιλιοκάκη. Πρέπει να σταματήσω να θηλάζω; Πρέπει να κάνω συγκεκριμένη διατροφή;
ΟΧΙ!
Η μαμά δεν χρειάζεται να σταματήσει τον θηλασμό ή να αφαιρέσει τη γλουτένη από τη δική της διατροφή αν το παιδί της έχει διαγνωστεί με κοιλιοκάκη. Το μητρικό γάλα (ακόμη και από μητέρα που τρώει γλουτένη), δεν περιέχει αρκετή γλουτένη για να προκαλέσει συμπτώματα ή βλάβη στο έντερο.
Ντρίγιου Έλενα
Φαρμακοποιός MSc IBCLC
Συστεγασμένα Φαρμακεία Ντρίγιου
Βιβλιογραφία:
- Celiac Disease Foundation
- Australian Breastfeeding Association https://www.breastfeeding.asn.au/bfinfo/coeliac-disease-and-breastfeeding
The influence of gluten: weaning recommendations for healthy children and children at risk for celiac disease. Guandalini S1. Nestle Nutr Workshop Ser Pediatr Program. 2007;60:139-51; discussion 151-5.
Dr. Rodney Ford MD. MB. FRACP. Associate Professor. Australia